{{ activeMainItem }}

Sluiten

Geschiedenis Château St. Gerlach

Geschiedenis Château St. Gerlach

De geschiedenis van dit landgoed gaat terug tot het jaar 1201.

Dat is althans het vermoeden, want meer dan een schriftelijke vermelding in het uit 1772 stammende Historia nobilis parthenonis Heinsbergis is er niet. In dat werk schrijft proost Friedrich Keetz dat in 1202 Gosewijn IV van Valkenburg het besluit heeft genomen om een klooster te stichten bij het graf van de rond 1165 overleden kluizenaar Gerlachus. Het graf van deze man trok vele pelgrims en Gosewijn wilde een goed onderkomen voor hen verzorgen. De heer Van Valkenburg deed een beroep op de Jonge Orde der Norbertijnen om zijn plan te verwezenlijken. Zijn grootvader had immers rond 1140 een norbertijnenklooster in Heinsberg gesticht. Het klooster was aanvankelijk een dubbelklooster.

Tot ongeveer 1257 stond het klooster te Houthem onder toezicht van de proost van Heinsberg. Daarna heeft het klooster een eigen proost gekregen. Reeds in de eerste eeuwen van zijn bestaan heeft het klooster een grote aantrekkingskracht uitgeoefend op aanzienlijke geslachten. In 1345 betitelt Dirk IV, heer Van Valkenburg, het klooster als een convent van adellijke dames. Het zou dat ook blijven tot aan zijn opheffing in de achttiende eeuw.

In de roerige jaren van de godsdienstoorlogen bleef het klooster niet van onheil bespaard. In 1574 werden de kloostergebouwen door de troepen van Lodewijk van Nassau verwoest. In 1581 wordt vermeld dat het klooster tot tweemaal toe is afgebrand. De oorlog onderging een luwte in 1661. Toen werd een verdrag gesloten tussen de strijdende partijen over gebiedsverdeling onderling. Bepaald werd dat het klooster Sint Gerlach onder Spaanse soevereiniteit zou blijven vallen. Later kwam er een nieuwe regeling. In 1786 werd bij het verdrag van Fontainebleau bepaald dat het klooster niet langer onder Spaans, doch onder Hollands gezag viel. Op 6 september 1786 verlieten de zusters definitief het klooster. In 1795 annexeerden de Fransen de Oostenrijkse Nederlanden en enkele jaren later hieven zij alle kloosters op en werden goederen verkocht aan derden.

Het was de zaakwaarnemer van de Norbertinessen, notaris Schoenmaeckers uit Raar, die het klooster en de kerk kocht. Het zou familiebezit worden. De voormalige kloostergoederen werden verpacht en het proostgebouw werd tot adellijk woonhuis omgebouwd. De kerk werd aan de gemeente Houthem geschonken en zou in 1808 de nieuwe parochiekerk worden. Het kasteel Sint Gerlach werd eerst bewoond door de familie Schoenmaeckers, vervolgens door de familie Corneli en als laatste door de adellijke familie De Selys de Fanson.

In 1979 laat de laatste bewoner van het kasteel, Robert de Selys de Fanson, het kasteel en bijgebouwen na aan het kerkbestuur van Houthem. Sindsdien stond het pand leeg. Dit had als gevolg dat een aantal bijgebouwen in ernstige vervallen staat kwamen te verkeren.

Al in 1979 heeft Camille Oostwegel voor de eerste keer zijn idee, het realiseren van een luxe hotel/restaurant op landgoed St. Gerlach, gedeponeerd bij het kerkbestuur. In 1986 heeft hij wederom contact gezocht en formuleerde toen in grote lijnen het plan bij Stichting Behoud St. Gerlach die in 1988 was opgericht voor het behoud van het landgoed. In 1990 zijn zij tot een overeenkomst gekomen waarin de uitgangspunten van de plannen zijn vastgelegd.

Na het oplossen van de knelpunten, zoals overeenstemming met kerkbestuur en bisdom, het verkrijgen van definitieve subsidietoezeggingen en het vinden van een bestemming voor het stiftgebouw en graanschuren, is in 1994 de allesomvattende overeenkomst getekend.

Van 1995 tot september 1997 is het landgoed gerestaureerd en heeft het de nieuwe bestemming gekregen, een luxe hotel met 114 hotelkamers, suites en hotelappartementen, 2 restaurants, Spa & Wellness St. Gerlach, diverse conferentiezalen en park. De parochie kreeg als een van de tegenprestaties o.m. een nieuwe pastorie, een museum met schatkamer voor St. Gerlach, een nieuwe catecheseruimte, sacristie en een nieuwe Gerlachuskapel.

Het landgoed werd in 2013 uitgebreid met de aankoop van de monumentale kasteelhoeve uit 1668. Begin 2016 werd met de restauratie van de kasteelhoeve en de nieuwbouw van de multifunctionele vergader- en congreslocatie het St. Gerlach Paviljoen gestart. Het paviljoen, met 3 multifunctionele vergaderzalen, een foyer en lobby, is een ‘state of the art’-concept van Francine Houben van architectenbureau Mecanoo uit Delft. De officiële opening van het St. Gerlach Paviljoen & Kasteelhoeve vond plaats in juni 2017. Naast de diverse vergaderzalen bevindt zich in de kasteelhoeve een koffie- en lunchconcept.

Château St. Gerlach heeft al in zijn jonge jaren vele onbekende en bekende gasten mogen ontvangen. Met in het bijzonder de Amerikaanse President G.W. Bush in 2005.